New York Times (artykuł) opisał głośną historię sugerującą, że ADHD może nie być tym, o czym eksperci mówią nam od lat. Możliwe, że w wielu przypadkach nie jest to schorzenie wymagające leczenia. Nie ma wątpliwości, że leki działają i zmieniają zachowanie zgodnie z oczekiwaniami. Problem w tym, że ich podawanie dzieciom to w gruncie rzeczy serwowanie im pewnej formy „speedu”

Leki te mają również skutki uboczne — m.in. mogą hamować prawidłowy wzrost dziecka. Istnieje przypuszczenie, że cała sprawa została napędzona przez ekonomię przemysłu farmaceutycznego. Kiedy firmy zaczęły zarabiać na lekach, pojawili się specjaliści, których celem była pomoc dzieciom z ADHD — takim, którym trudno było pomóc w inny sposób. Gdy w przestrzeni publicznej zaczęły pojawiać się programy edukacyjne na temat ADHD, cały proces zamienił się w samonapędzający się mechanizm: każde nadaktywne dziecko było klasyfikowane jako mające ADHD, co prowadziło do coraz większej liczby diagnoz.

Widziałem komentarz Chamatha Palihapitiyi* (z podcastu All-In Pod), który mówił, że jedno z jego dzieci zostało zdiagnozowane jako mające ADHD, ale cała sytuacja wyglądała dla niego dość naciąganie. To była jego konkluzja.

To jest tłumaczenie fragmentu podcastu Scotta Adamsa, autora Jak przegrać prawie wszystko i wyjść z tego zwycięsko. Znasz kogoś, kto ma problemy ze skupieniem uwagi albo nie widzi sensu w szkolnej nauce? Jeżeli widziałeś znasz nastolatków to zakładam, że Twoja odpowiedź jest twierdząca. Pomysł na przeformułowanie nudy jako zawodów, można też z powodzeniem zastosować w pracy, przy spełnianiu powtarzalnych obowiązków 😉

ADHD i anegdotyczne przypadki

Chamath:

„Uważam za bardziej prawdopodobne, że to bodźce ekonomiczne kierowały całym przemysłem — wykorzystano sytuację z zaakceptowanym lekiem, który w większości przypadków nie działa. Ludzie zarabiają pieniądze, diagnozując chorobę i szkoląc innych.”

To może być prawda.

Ale nie powiedziałbym, że ADHD nie istnieje. Z pewnością istnieje pewien odsetek populacji, dla którego to realna diagnoza. Natomiast uważam, że jeśli zmienisz środowisko, w jakim funkcjonują ludzie, możesz zmienić bardzo wiele.

Zastanawiam się, czy istnieje sposób na przeformułowanie (re-frame), który naprawdę by zadziałał.

Brak zdolności do skupienia uwagi to realny problem. Ale co by było, gdybyśmy zamiast tego kazali takim dzieciom od razu zacząć ćwiczyć?

Wyobraź sobie lekcję, na której jest dużo dzieci z ADHD i które nie potrafią się skoncentrować. Wtedy mówisz: „Dobrze, zrobimy sobie przerwę.”

W czasie tej przerwy organizujesz zabawy ruchowe, po których dzieci mogą spokojnie usiąść i poczuć się szczęśliwe. I dopiero wtedy sprawdzasz, czy są w stanie się skupić.

Jak myśleć o nudzie w szkole

Kiedy byłem uczniem, chodziłem do bardzo małej szkoły i byłem w niej prymusem.

Podchodziłem do nauki jak do zawodów. Rywalizowałem nie tylko z innymi uczniami w mojej klasie, ale w mojej głowie konkurowałem z ludźmi z całego świata. W moim przekonaniu ten, kto rywalizuje najlepiej, zgarnia wszystkie nagrody — a nagrodami były dobra praca, lepsze życie i wyjątkowy partner u boku.

Kiedy uczestniczyłem w nudnych zajęciach, nigdy nie mówiłem: „Ojej, ale nuda. To nie ma nic wspólnego z prawdziwym życiem, nie mogę się na tym skupić.”

Nie skupiałem się na tym, że coś nie ma sensu.

Bo nawet osoby z ADHD potrafią się skoncentrować, jeśli coś ma sens. Jeśli zależy Ci na czymś naprawdę — skupienie nie jest problemem. Możesz się angażować codziennie, bez żadnych leków.

Nigdy nie byłem znudzony nudną szkołą, bo zawsze patrzyłem w przyszłość. Myślałem sobie: jeśli przetrwam to, a inni odpadną z nudów, to ja wygram.

To były zawody.

Łatwiej jest robić coś nieprzyjemnego, jeśli w głowie masz sportową rywalizację. Skupiasz się na nagrodzie — i to sprawia, że nawet trudne rzeczy zaczynają mieć sens. Możesz znosić dyskomfort, bo myślisz o wygranej. I nagle – to naprawdę coś znaczy.

Gdy byłem młodszy, to właśnie takie przeformułowanie było dla mnie najskuteczniejsze. Myślałem: „Jeśli wypadnę lepiej na tym teście niż inni, czy zdobędę więcej nagród?”

I odpowiedź zawsze była: tak. Wygrasz więcej nagród w całym życiu.

* wpis Chamatha na temat ADHD